Architektura domu energooszczędnego – kształt bryły i dachu, liczba kondygnacji

Projektanci analizujący charakterystykę energetyczną budynków w trakcie ich eksploatacji są zgodni co do optymalnego kształtu bryły, jaki powinien przyjąć dom energooszczędny. Na idealną formę składa się kilka elementów architektonicznych. Czym powinna się charakteryzować architektura domu energooszczędnego?

Efektem badań i oceny bilansu energetycznego wznoszonych domów, jest zbiór cech architektonicznych, które wpływają na pozytywny wynik analizy kosztów eksploatacyjnych budynków mieszkalnych. W ich skład wchodzi wiele elementów, od ogólnych założeń i dostosowania formy bryły do lokalizacji oraz wymagań posesji, po rozplanowanie układu wnętrz. Jednak podstawowymi elementami, którymi powinna charakteryzować się architektura domu energooszczędnego w każdych warunkach są przemyślany kształt bryły oraz konstrukcja dachu. One w pierwszej kolejności wpływają na niską energochłonność budynku i z tego względu powinny leżeć u podstaw projektu architektonicznego.

Jaka powinna być architektura domu energooszczędnego?

Budynek ekonomiczny pod względem eksploatacyjnym to taki, w którym powierzchnia dostosowana jest do realnych potrzeb mieszkańców. Brak w nim nieużywanych pomieszczeń, które byłyby niepotrzebnie ogrzewane. Dlatego wielkość domu ma zasadnicze znaczenie. Wśród projektów niskoenergochłonnych budynków jednorodzinnych nie znajdziemy przesadnie dużych obiektów.

Kształt optymalnej bryły, której wpływa na pozytywny bilans energetyczny, jest zbliżony do sześcianu lub prostopadłościanu. Architektura domu energooszczędnego powinna być jak najmniej skomplikowana. Dom będzie ekonomiczny wówczas, gdy jego przegrody zewnętrzne zachowają ciągłość. Powinny być więc pozbawione uskoków, rozgałęzień, wykuszy, załomów itp. Rozłożysta bryła domu rozbudowana o skrzydła oraz elementy ozdobne takie jak balkony i lukarny, daje większe możliwości ucieczki ciepła z ogrzewanych pomieszczeń.

Parterowy, z poddaszem czy piętrowy?

Mały, prosty dom parterowy, zbudowany na planie prostokąta lub kwadratu, choć może nie spełniać wygórowanych oczekiwań osób wymagających dużej powierzchni mieszkalnej, będzie stanowił ekonomiczną pod względem energetycznym bryłę. Wygodniejszym rozwiązaniem będzie jednak budynek dwukondygnacyjny. Najbardziej popularnym projektem jest dom energooszczędny z poddaszem użytkowym. Taki budynek najłatwiej ogrzać, a podział na strefę dzienną na dole i nocną pod dachem, gdzie zmierza ciepłe powietrze kumulowane od rana przez bryłę domu sprawia, że to najchętniej wybierana architektura domu energooszczędnego.

Dach na dom energooszczędny

Powrót do tradycyjnej zabudowy, czyli prostej konstrukcji prostopadłościennej bryły przykrytej dwuspadowym dachem, jaką jeszcze można zaobserwować wśród wiekowych osiedli podmiejskich, nie wskazuje jedynie na sentymentalną modę. Tego typu architektura domu energooszczędnego szczyci się doskonałym bilansem energetycznym w czasie użytkowania. Warto wiedzieć, że kąt pochylenia połaci nie może być zbyt duży, a okapy skośnego dachu powinny w optymalnym stopniu osłaniać elewację – nie mogą być na tyle wysunięte, aby uniemożliwiały wpadanie promieni słonecznych do wnętrz przez przeszklenia okien w czasie zimy, ale muszą zapobiegać nadmiernemu przegrzewaniu domu w okresie letnim, gdy słońce jest wysoko.

Niskie zapotrzebowanie na energię mają też proste budynki o przekryciu pulpitowym lub płaskim. Nowoczesne budownictwo nawiązujące do modernizmu i stylu Bauhaus, w tym mocno krytykowany jeszcze niedawno „dom kostka”, okazują się być bardzo ekonomiczne, jeśli chodzi o koszty eksploatacyjne. Znacznie przewyższają architekturę o rozbudowanym i wielospadowym dachu.

Wybór między skośnym a prostym przekryciem powinien być podyktowany innymi wymaganiami budynku. Jeśli na przykład dom energooszczędny ma korzystać z energii słonecznej, potrzebne będą miejsca dobrej jego ekspozycji. Z tego względu najlepszym miejscem do instalacji paneli solarnych i fotowoltaicznych może okazać się połać dachu. Warto wówczas wybrać projekt o pokryciu skośnym. Przy zastosowaniu gruntowych lub powietrznych pomp ciepła możemy wybrać dom o płaskim dachu.