Zmiany w prawie budowlanym – będzie łatwiej!

Jakie obiekty wybudujemy bez pozwolenia? Co z cyfryzacją, uproszczeniem procedur i złagodzeniem kar? Zobacz, jakie zmiany przepisów niesie rok 2023.

W projekcie z dnia 3 października 2022. ujęto szereg zmian, z których część wchodzi w życie już teraz (od 1 stycznia 2023 r.), a część planowana jest na 1 czerwca 2023 r. Najważniejsze dla inwestorów zmiany dotyczą potrzeby dalszego upraszczania i przyspieszania procesu inwestycyjno-budowlanego oraz wprowadzania pełnej cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego i innych danych z tym związanych.

Zniesienie konieczności uzyskania decyzji pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych jednorodzinnych (spełniających kryteria).

Nie będzie wymagała decyzji o pozwoleniu na budowę budowa budynku mieszkalnego wolno stojącego o powierzchni zabudowy powyżej 70m², spełniającego następujące kryteria:

• w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora,
• nie więcej niż dwukondygnacyjnego,
• którego obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

Uwaga: taki budynek będzie wymagał prowadzenia budowy przez kierownika budowy.

Cały czas pozostaje w mocy wprowadzony rok temu przepis dotyczący budowy budynku mieszkalnego wolno stojącego o powierzchni zabudowy do 70 m² bez pozwolenia i bez kierownika budowy – pod warunkiem, że projektowany budynek będzie spełniał następujące warunki:

• w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora,
• nie więcej niż dwukondygnacyjny,
• którego obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

Komentarz:

Brak kierownika budowy nadzorującego realizację spotyka się z oporem finansowania przez banki. W rzeczywistości inwestorzy, którzy starają się o kredytowanie, muszą przedstawiać dziennik budowy, a więc tak czy inaczej udokumentować prowadzenie inwestycji przez kierownika budowy. Prawdopodobnie dlatego tak niewielu inwestorów decyduje się na ten wariant. Nowy przepis wydaje się być realnym ułatwieniem procedur.

Pełna cyfryzacja procesu inwestycyjno-budowlanego

Wprowadzenie pełnej cyfryzacji procesu inwestycyjnego obejmuje:

• składanie wniosków drogą elektroniczną,
• wydawanie dokumentów potrzebnych do tych wniosków również w postaci elektronicznej np.: w formie skanów lub zdjęć,
• elektroniczny dziennik budowy.

Wprowadzane zmiany umożliwią wygodniejsze i szybsze przekazywanie dokumentów w postaci elektronicznej organowi administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Powstanie System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB) zintegrowany z systemami:

• e-Budownictwo – dostęp do danych z wniosków składanych przez inwestorów w procesie inwestycyjno-budowlanym,
• e-CRUB – dostęp do danych o osobach posiadających uprawnienia budowlane,
• Elektroniczny Dziennik Budowy i Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego,
• System Nadzoru Rynku Wyrobów Budowlanych (e-SNRWB) – w celu pozyskania danych o wyniku badania próbki pobranej na budowie przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego lub Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego,
• Zintegrowany System Ograniczania Niskiej Emisji (ZONE) – w celu pozyskania danych o użytkowanych źródłach ciepła lub spalania paliw.

Nowe obiekty bez pozwolenia ani zgłoszenia

Rozszerza się katalog obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, a także z obowiązku dokonania zgłoszenia właściwemu organowi administracji publicznej.

Bez pozwolenia i bez zgłoszenia wykonamy m.in.:

• jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty związane z produkcją rolną o prostej konstrukcji i powierzchni zabudowy do 300 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie większej niż 6 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane,
• przydomowe schrony i ukrycia doraźne.

Likwidacja obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych oraz likwidacja zawiadomienia o zakończeniu robót

Przy oddawaniu do użytkowania zasadą jest obowiązek zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy. Nie ma natomiast obowiązku informowania o zamiarze przystąpienia do użytkowania budynku. Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie będzie wymagana tylko w dwóch przypadkach.:

• jeżeli obiekt budowlany ma być oddany do użytkowania przed zakończeniem wszystkich robót budowlanych,
• jeżeli inwestor sam wystąpi o taką decyzję.

Co więcej, o zakończeniu budowy nie musi organu informować inwestor. Wprowadza się możliwość dokonania takiego zawiadomienia przez kierownika budowy. Oświadczając, że budynek został wybudowany zgodnie z projektem, kierownik budowy kończy formalnie budowę. Po stronie inwestora pozostaje wówczas obowiązek zawiadomienia o rozpoczęciu użytkowania (będzie to czynność o charakterze informacyjnym, czyli nie będzie to wszczynać po stronie organu nadzoru budowlanego postępowania administracyjnego).

Wprowadzenie tzw. mechanizmu żółtej kartki

Żółta kartka ma być ostrzeżeniem organów nadzoru budowlanego w przypadku nielegalnych istotnych odstąpień od dokumentacji projektowej – bez wszczynania postępowania administracyjnego.

Co to oznacza? Zanim organ nadzoru budowlanego rozpocznie skomplikowaną procedurę, najpierw umożliwi inwestorowi szansę na naprawienie nieprawidłowości (usunięcie istotnego odstąpienia), a postępowanie przeprowadzi dopiero w drugiej kolejności, przy braku współpracy ze strony inwestora.

Przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie

Jest to niejako przywrócenie przepisu sprzed 2014 roku, kiedy ową samodzielną funkcję usunięto. Ponadto rzeczoznawca budowlany byłby uprawniony do występowania przed organami władzy publicznej i sądami w charakterze biegłego sądowego w zakresie posiadanych uprawnień budowlanych, przeprowadzania kontroli okresowej obiektów budowlanych oraz do udziału w pracy komisji do ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy budowlanej.

Kiedy zmiany wchodzą w życie?

Co do zasady ustawa ma być obowiązująca z dniem 1 stycznia 2023 r. Od tej zasadniczej regulacji przewidziane będą wyjątki. Terminy wejścia w życie poszczególnych przepisów mają być różne, ponieważ są uzależnione od okoliczności. Termin wejścia w życie przepisów dotyczących Systemu do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB) przewidziano na 1 czerwca 2023 r.